زندگی انسان‌ها هزاران سال پیش شروع به‌شکل‌گیری کرد؛ اما اولین نشانه‌های تمدن‌های بشری که در تاریخ ثبت شده‌اند، به برخی از تمدن‌های اولیه در حدود ۶,۵۰۰ سال پیش از میلاد برمی‌گردند؛ هنگامی که مردم زندگی کوچ‌نشینی را متوقف کردند و به یک‌جانشینی روی آوردند. شهرک‌های اولیه به‌تدریج باعث ایجاد شهرهای عظیم شدند و به‌دنبال آن ایده کشورها و ملت‌های جداگانه شکل گرفت.

در طول هزاران سال، کشورهای بی‌شماری پدید آمده‌ و در فرازونشیب تاریخ ناپدید شده‌اند؛ اما برخی از آن‌ها همچنان وجود دارند و اتفاقات روزگار نتوانسته است که نام آن‌ها را از بین ببرد. مورخان تاکنون نتوانسته‌اند بر سر قدیمی‌ترین کشور دنیا به توافق برسند؛ زیرا تعیین معیاری که برای همه کشورهای جهان به کار رود، واقعا دشوار است. شاید اولین سوالی که به ذهن هر کسی خطور می‌کند، این باشد که یک سرزمین از چه زمانی به کشور تبدیل شد؟ زمانی که اولین تمدن ثبت‌شده مانند سومری‌ها در عراق آغاز شد؟ سومریان بیش از ۶,۰۰۰ سال پیش بر بابل فرمانروایی می‌کردند.

شاید ملاک باید زمانی باشد که منطقه‌ای، شکل و فرهنگی را به خود گرفت که ما امروزه می‌شناسیم؛ مانند کاری که چین در پایان عصر دولت‌های جنگ‌طلب (عصر تاریخ چینی) در ۲۲۱ پیش از میلاد یا ژاپن در حدود قرن سوم میلادی انجام داد. بدیهی است که به‌سختی می‌توان قدیمی‌ترین کشور جهان را مشخص کرد؛ با این حال، مواردی وجود دارد که اساسا غیرقابل‌انکار هستند. در کل، برخی تمدن‌های بسیار قدیمی با اینکه شاید در طول تاریخ خود کشورهای متحدی نبوده‌اند، از نظر فرهنگی و جغرافیایی شبیه آنچه هستند که امروزه وجود دارد. جای تعجب ندارد که بیشتر این کشورها در آسیا، آفریقا و خاورمیانه متمرکز شده‌اند.

از آنجا که نمی‌توان با اطمینان کامل فقط یک کشور را انتخاب کرد؛ در این مقاله به ۱۰ مورد از قدیمی‌ترین کشورهای جهان اشاره خواهیم کرد.

با قدیمی‌ترین کشورهای جهان آشنا شوید:

• ایران
• یونان
• چین
• پرتغال
• ژاپن
• سن مارینو
• اتیوپی
• مصر
• هند
• گرجستان

ایران

ایران نسبت به تقریبا همه نقاط جهان، از تمدن قدیمی‌تری برخوردار بوده است. ایلامی‌های عصر برنز جزو اولین کسانی بودند که در هزاره سوم پیش از میلاد، خط میخی را به وجود آورند. همچنین امپراتوری هخامنشیان که مربوط به سال‌های ۵۵۰ تا ۳۳۰ پیش از میلاد است، بزرگ‌ترین امپراتوری جهان به حساب می‌آید. به‌عبارتی، ایران باستان که تا سال ۱۹۳۵ میلادی در جهان غرب به‌عنوان «پرشیا» شناخته می‌شد، در حدود ۵۵۰ پیش از میلاد در زمان امپراتوری هخامنشی تاسیس شد.

_{منبع عکس: سایت persiaadvisor.travel}

قبل از ظهور امپراتوری ایران، گروه‌های مختلفی در این منطقه زندگی می‌کردند که بعدها به ایران تبدیل شد؛ از جمله ایلامی‌ها که تمدنی پیش از تاسیس ایران بودند و در مناطق غربی و جنوب غربی ایران امروزی ساکن شدند و همین طور مادها که بیشتر ایران را در اختیار داشتند.

کوروش بزرگ پس از به دست گرفتن کنترل ایران، امپراتوری هخامنشی را تاسیس کرد که تا سال ۳۳۰ پیش از میلاد در راس قدرت بود تا اینکه اسکندر مقدونی به ایران حمله و آن را فتح کرد.

_{منبع عکس: سایت elcidtour.com}

در طول تاریخ، مرزهای ایران به‌طور مستمر گسترش و کاهش یافته است و اگرچه زمانی بزرگ‌ترین امپراتوری جهان محسوب می‌شد؛ ساختار و فرهنگ کشور از آن زمان دستخوش تغییرات زیادی شده است. ایران در حدود ۶۵۰ سال بعد از میلاد به یک کشور مسلمان تبدیل شد و با وجودی که گاهی اوقات خارجی‌ها بر این کشور تاثیرگذار بوده‌اند؛ ایران تا حد زیادی حاکمیت خود را حفظ کرده است. در سال ۱۹۷۹ میلادی، سلسله پهلوی در جریان انقلاب اسلامی سرنگون و ایران رسما جمهوری اسلامی شد. ایران دارای تاریخی غنی است و در حال حاضر ۲۴ میراث جهانی یونسکو دارد.

یونان

_{منبع عکس: سایت lookoutpro.com}

اولین تمدن‌های پیشرفته اروپا حدود ۳,۲۰۰ سال پیش از میلاد در یونان پدیدار شدند و اولین سیستم دموکراتیک جهان در سال ۵۰۸ پیش از میلاد در آتن به وجود آمد. در ادامه رویدادهای متعددی از تاریخ یونان به زندگی کشوهای غربی راه یافت، نظیر المپیک باستان یا نبرد در ماراتن که الهام‌بخش مسابقات با مسافت طولانی در دنیای مدرن شد.

دوره باستانی یونان یکی از برجسته‌ترین دوره‌های زمانی این کشور است؛ چراکه اساس دوره کلاسیک یونان را ایجاد کرد و پایه‌های تمدن مدرن غربی را بنا نهاد. این دوره در تاریخ یونان حدود ۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح آغاز شد؛ پس از آنکه یونان به‌تدریج از عصر تاریکی بیرون آمد.

در دوران یونان کهن، یونانیان در هنر، شعر و فناوری پیشرفت کردند؛ اما مهم‌ترین ابداع آن‌ها، ایجاد پولیس یا دولت شهر بود. همچنین در این دوره زمانی، الفبای یونانی و اولین نهادهای دموکراسی شکل گرفت. پس از یونان باستان نوبت به یونان رومی، یونان بیزانس و یونان عثمانی رسید و دوره یونان مدرن در سال ۱۸۲۱ میلادی، پس از انقلاب یونان شروع شد. شاید جالب باشد که بدانید، آتن، پایتخت یونان، مهم‌ترین شهر این کشور از هزاره اول پیش از میلاد بوده است.

چین

_{منبع عکس: سایت unsplash (عکاس: william olivieri)}

چین، یکی از مهدهای بزرگ تمدن به حساب می‌آید. اولین سلسله حاکم بر این کشور، سلسله شانگ بود که از قرن هفدهم تا یازدهم پیش از میلاد حکومت می‌کرد. این سلسله دارای سیستم نوشتاری بود که نمونه اولیه خط چینی امروزی محسوب می‌شود. سلسله هان که از ۲۰۶ پیش از میلاد تا ۲۲۰ پس از میلاد بر چین مسلط بود، اتحاد چین را تقویت کرد و پایه و اساس عناصر فرهنگی مانند کنفوسیوس را بنیان نهاد که امروزه هنوز در چین اهمیت دارند.

مردم چین باستان اختراعات زیادی داشتند از جمله قطب‌نما، باروت، کاغذسازی و چاپ که هنوز مورد استفاده هستند و در فرهنگ چین اهمیت تاریخی فراوانی دارند و به‌عنوان نمادی از علم و فناوری پیشرفته چین قدیم محسوب می‌شوند.

پرتغال

_{منبع عکس: سایت لونلی پلنت}

با اینکه تاریخ تاسیس پرتغال به سال ۱۱۳۹ میلادی برمی‌گردد و دقیقا در ردیف تمدن‌های باستانی قرار نمی‌گیرد؛ اما به‌دلیل ثبات مرزهایش، سزاوار چنین جایگاهی است. بقیه اروپا در دوران پادشاهان، امپراتوری‌ها، جمهوری‌ها و دموکراسی‌ها در طول تاریخ دائما در حال تغییر و تحول بوده است؛ موضوعی که برای کشور پرتغال صدق نمی‌کند. این کشور همچنین در خط مقدم عصر کاوش قرار داشت. اگرچه پرتغال در آن زمان امپریالیستی بود و برای جوامع بومی ضرر داشت؛ در ایجاد دنیایی که امروز می‌شناسیم، کمک شایانی کرد.

ژاپن

_{منبع عکس: سایت Pinterest}

ژاپن ادعا می‌کند که در سال ۶۶۰ پیش از میلاد توسط امپراتور جیمو تاسیس شده است؛ او امپراتور افسانه‌ای ژاپن و از فرزندان الهه خورشید موسوم به «آماتراسو» محسوب می‌شود. فرض بر این است که اولین امپراتورهای ژاپن پس از امپراتور جیمو، افسانه‌ای هستند؛ زیرا شواهد کافی مبنی بر وجود آن‌ها در دست نیست. در حالی که مورخان نمی‌توانند صحت وجود این امپراتورهای اولیه را تایید کنند؛ آن‌ها مطمئن هستند که مردم در حدود ۱۳ هزار سال پیش از میلاد از سرزمین اصلی آسیا وارد ژاپن شده‌اند. همچنین اولین تاریخ ثبت‌شده ژاپن به دوره کوفون برمی‌گردد که از سال ۲۵۰ تا ۵۳۸ میلادی به طول انجامید. یک تاریخ‌نگار چینی نیز وجود ژاپن در قرن سوم میلادی را تایید می‌کند. اگرچه داستان امپراتور جیمو به احتمال زیاد یک افسانه است؛ ژاپن روز تاسیس ملی خود را به‌عنوان ادای احترام به عروج امپراتور جیمو در ۱۱ فوریه جشن می‌گیرد.

به‌طور کلی، ژاپن می‌تواند بین ۲۶۰۰ تا ۱۲۰۰ سال قدمت داشته باشد و بدون شک یکی از قدیمی‌ترین کشورهای جهان است. در قرن هشتم پس از میلاد این ملت در حال توسعه سنت ادبی خود بود تا اینکه در نگارش داستان گنجی در اوایل قرن ۱۱ میلادی به اوج خود رسید؛ داستانی که از آن به‌عنوان نخستین رمان جهان یاد می‌شود. این پیشرفت در دوره هی‌آن در فاصله سال‌های ۷۹۴ تا ۱۱۸۵ میلادی رخ داد؛ ضمن اینکه ویژگی‌های فرهنگی متعدد دیگری در این دوره به وجود آمد که هنوز ژاپن امروز را تعریف می‌کنند.

یکی از مواردی که ژاپن به آن شهرت دارد، طول عمر شهروندان آن است. این کشور دارای بالاترین امید به زندگی در جهان است و بسیاری از مردم بیش از ۱۰۰ سال زندگی می‌کنند.

سن مارینو

_{منبع عکس: سایت iexplore.com}

سن مارینو، سومین کشور کوچک در اروپا است که در سال ۳۰۱ پیش از میلاد تاسیس شد و ازاین‌رو، یکی از قدیمی‌ترین کشورهای جهان به حساب می‌آید. مارینوس سنگ‌تراش به‌دلیل اعتقادات مسیحی خود از خانه‌اش در کرواسی کنونی فرار کرد تا مورد آزار و اذیت قرار نگیرد و به این منطقه آمد و این کشور را به‌عنوان جمهوری تاسیس کرد. اساسنامه ۱۶۰۰ این کشور، به‌عنوان قانون اساسی در کشوری بود که به‌طور رسمی قانون اساسی نداشت. جالب اینکه این اساسنامه، اولین سند در جهان محسوب می‌شود. سن مارینو کشور بسیار منحصر‌به‌فردی است که سابقه‌ای طولانی در دولت-شهرهای کوچک در اروپا دارد.

اقتصاد این کشور بسیار مرفه عمدتا متکی به گردشگری، خدمات و صنعت است و یکی از کشورهای اروپایی با کمترین نرخ بیکاری محسوب می‌شود.

اتیوپی

_{منبع عکس: سایت worldtravelguide.net}

اتیوپی کشوری بسیار قدیمی است؛ به‌خصوص که برخی از قدیمی‌ترین فسیل‌های هومینید در این کشور پیدا شده‌اند. در واقع، زندگی انسان‌ها در اتیوپی از میلیون‌ها سال پیش شروع شد و کشف قطعات اسکلتی متعلق به «آسترالوپیتکوس آفارنسیس»، موجودی شبیه به میمون در این منطقه که احتمالا اجداد انسان‌های امروزی بوده‌اند و حدود ۳٫۴ میلیون تا ۲٫۹ میلیون سال قدمت دارند، مهر تاییدی بر قدمت این کشور می‌زنند. جوامع به‌تدریج توسعه یافتند و یکی از اولین امپراتوری‌ها تاسیس شد که بین قرن‌های دهم تا پنجم پیش از میلاد حکمرانی می‌کرد. مردم در این دوره، طرح‌های آبیاری را توسعه دادند، از گاوآهن استفاده کردند، ارزن پرورش دادند و ابزار و سلاح‌های آهنی ساختند.

این کشور از هزاره دوم پیش از میلاد با پادشاهی‌های مختلف اداره می‌شد. نکته مهم اینکه اتیوپی تنها کشور آفریقایی است که هرگز توسط یک کشور اروپایی به استعمار درنیامد؛ چراکه آن‌ها می‌توانستند همه نیروهای متجاوز را شکست دهند. با این وجود، اتیوپی از سال ۱۹۳۶ تا ۱۹۴۱ میلادی توسط ایتالیایی‌ها اشغال شد. هنگامی که جامعه ملل بعد از جنگ جهانی اول شکل گرفت، این کشور تنها عضو آفریقایی مستقل بود. اتیوپی همیشه کشوری با قومیت‌های مختلف بوده است و این موضوع درباره مذهب مردم این کشور نیز صدق می‌کند. امپراتوری آکسوم یکی از اولین حکومت‌هایی بود که بعد از ارمنستان مسیحیت را پذیرفت؛ گرچه اسلام و یهودیت نیز قرن‌ها است که در اتیوپی وجود دارند.

مصر

_{منبع عکس: سایت planetware.com}

قدمت تمدن مصر باستان می‌تواند به حدود ۶,۰۰۰ سال پیش از میلاد برگردد؛ هنگامی که گروه‌های مختلف شکارچی-گردآورنده در دره رود نیل مستقر شدند؛ با این حال، اولین سلسله مصر مربوط به ۳,۱۰۰ سال پیش از میلاد است. در این دوره زمانی، مصر علیا و سفلی توسط پادشاه منس به پادشاهی واحد تبدیل شدند و پادشاه منس، اولین پادشاهی متحد را حدود ۳,۱۵۰ پیش از میلاد تشکیل داد. منس در واقع کلمه‌ای مصری به‌معنای بنیانگذار است و بسیاری از مورخان معتقدند که بنیانگذار مصر حاکمی به نام نارمر بوده است. هیروگلیف‌ مصری، دومین سیستم نوشتاری قدیمی جهان پس از خط میخی است که حدودا ۳,۲۰۰ سال پیش از میلاد شکل گرفت.

پادشاه نارمر توانست بر تمام مسیر کشتیرانی رود نیل نظارت کرده و پایتخت خود را در ممفیس، شهری در نزدیکی قاهره امروزی تاسیس کند. این پادشاهی اولین سلسله از سلسله‌هایی بود که تا سه هزار سال آینده بر مصر حکومت کردند تا اینکه در سال ۳۳۲ پیش از میلاد توسط اسکندر مقدونی به تصرف درآمد.

در ادامه مصر تحت حاکمیت خلافت اسلامی قرار گرفت و از آن زمان به بعد اکثریت مردم آن مسلمان باقی ماندند. دولت مدرن مصر در قرن بیستم به وجود آمد؛ هنگامی که مصری‌ها سرانجام در سال ۱۹۵۲ میلادی حکومت بریتانیا را کنار گذاشتند.

هند

منبع عکس: سایت globalgrasshopper.com

مردم از حدود ۳۳۰۰ سال پیش از میلاد در شبه قاره هند زندگی می‌کنند که شروع آن با تمدن دره سند بود. اگرچه این اقوام اولیه یکی از اولین تمدن‌های شهری جهان را تشکیل دادند؛ شروع هند به‌عنوان یک ملت با دوره ودایی رقم خورد که از حدود ۱۵۰۰ تا ۶۰۰ سال پیش از میلاد به طول انجامید. این دوره بر اساس متون وداها نامگذاری شد که به زبان سانسکریت ودایی سروده شده بود و جزئیاتی از فرهنگ ودایی را نشان می‌داد.

تمدن ودایی، پایه و اساس هندوئیسم بود و متون ودایی هنوز برای هندوهای امروزی مقدس هستند؛ همچنین این تمدن چندین جنبه فرهنگی را در شبه قاره هند بنیان نهاد که همچنان وجود دارند. اولین امپراتوری‌ها در حدود ۱,۲۰۰ سال پیش از میلاد شروع به‌شکل‌گیری کردند و تا پایان دوره ودایی ادامه یافتند. پایان دوره ودایی مقارن با ظهور هندوئیسم، جینیسم و بودیسم در هند و آغاز سلسله‌های قدرتمندی بود که تا سه هزار سال بعد بر هند حکومت می‌کردند. هند امروزی در سال ۱۹۴۷ میلادی و پس از استقلال این کشور از امپراتوری بریتانیا تاسیس شد. قبل از اینکه هند به استقلال برسد، توسط انگلیس و قبل از آن، مغول‌ها اداره می‌شد که تاثیر عمیقی بر این کشور گذاشتند و آنچه که جهان امروز از هند می‌داند، به ۵۰۰ سال حکومت بریتانیا و مغول برمی‌گردد.

گرجستان

_{منبع عکس: سایت prettywildworld.com}

تاریخ گرجستان از زمان پادشاهی افسانه‌ای کولخیس (کلختی) و کارلتی آغاز می‌شود که به حدود ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد برمی‌گردد. پادشاهی کولخیس اغلب در اساطیر یونان، به‌ویژه در داستان پشم زرین ذکر شده است. با وجودی که این داستان‌ها احتمالا فقط افسانه هستند؛ قبایل قدرتمند تا قرن ۱۲ پیش از میلاد، ایالت‌های کوچکی در گرجستان تاسیس کردند.

پس از فتح روم در حدود سال ۶۶ پیش از میلاد، روم و ایران بیش از ۷۰۰ سال بر سر گرجستان جنگیدند. گرجستان همچنین در قرن هفتم میلادی توسط مسلمانان به تصرف درآمد. این کشور متعاقبا تحت کنترل ایران و روسیه قرار گرفت. گرجستان برای مدت کوتاهی از امپراتوری روسیه جدا شد؛ هرچند در ادامه به اتحاد جماهیر شوروی الحاق شد. این کشور سرانجام در سال ۱۹۹۱ میلادی استقلال واقعی خود را به دست آورد.

گرجستان در اوایل قرن چهارم میلادی مسیحیت را پذیرفت و کلیسای ارتدکس گرجستان یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای مسیحی جهان به حساب می‌آید.